نقد فیلم اوپنهایمر | ادای دین نولان به کوبریک

نام فیلم : Oppenheimer

ژانر (موضوع) : بیوگرافی، تاریخی، درام

امتیاز : 8.8 در سایت IMDb

زبان : انگلیسی

سال انتشار : 2023

محصول کشور : آمریکا

کارگردان : Christopher Nolan

بازیگران : Cillian Murphy,Emily Blunt,Matt Damon

این دیالوگ از فیلم درخشش کوبریک را به خاطر داشته باشید، “هر اتفاقی که می افتد ردی از خود به جا می گذارد”.دیالوگی که هالوران، سرآشپز هتل اورلوک به دنی می گوید.سپس به دنی اطلاع می دهد که تنها افرادی که می توانند این نشانه ها را ببینند کسانی هستند که توانایی درخشش را دارند.من شخصا بهترین تعبیر درخشش را در نگاهی اجمالی به زمان و مکان می بینم.چشمانی که قادرند به اعماق تاریخ نفوذ کنند و جنایات گذشته و پیامدهای آینده را به وضوح ببینند.مثل نگاهی که دنی به راهروی هتل اورلوک می اندازد و جسد دو دختر دوقلو را با دریای خون می بیند.

او به عنوان نماینده نسل جدید و تنها نقطه امید کوبریک می تواند جنایات نسل های گذشته را به خوبی درک کند و مسیر آنها را دنبال نکند.

درست مانند صحنه پایانی فیلم درخشش، دنی به عقب برمی گردد و خود را از رد پاهایش که روی برف باقی مانده است رها می کند.

این نگاه مشرف به گذشته و آینده به اوپنهایمر نولان نیز رسید و یکی از بهترین پنجره ها برای ورود به تحلیل فیلم است. فیلم با نگاهی قبل از فاجعه شروع می شود و با نگاهی به عمق فاجعه و پیامدهای آن در آینده به پایان می رسد. بله، رابرت اوپنهایمر به عنوان مردی دیگر با کت و شلوار در سینمای نولان، مانند آدم های توانمند درخشش، کم کم به پیامدهای تاریخی مسیری که در آن قدم گذاشته است پی می برد. طعمه شدن این شخصیت در کت و شلوار نیز سنتی است که نولان از اولین فیلمش دنبال کرده است و تا به امروز ادامه دارد. افرادی که از روی کنجکاوی پا در راهی می گذارند که ممکن است خودشان در نهایت شکار شوند.

اما این بار رابرت جی اوپنهایمر بر خلاف جوان فیلم تعقیب و گریز، از همان ابتدا با نگرانی های درونی خود در مورد پایان این راه دست و پنجه نرم می کند. نولان این اضطراب های درونی را در دل قراردادهای بصری دقیق به ما القا می کند. خیره شدن اوپنهایمر به امواج پیوسته ای که از فرود هر قطره آب ایجاد می شود، به خوبی بیانگر نگرانی جدی او از تابش انفجار بمب اتمی در آینده است.

این امواج آب با به هم پیوستگی خود و همچنین با افزایش تدریجی اندازه خود، تصویری دقیق از پیامدهای یک فاجعه آینده را نشان می دهد. به همین دلیل است که قطرات آب به عنوان نمادی از این پیامدها در بسیاری از صحنه های فیلم دیده می شود. به خصوص اینکه در شب اولین آزمایش بمب اتمی، باران شدید در ابتدا مانع از انجام آزمایش می شود و به طور مشخص در صحنه پایانی فیلم که نگاه اوپنهایمر به امواج دریاچه گره خورده است. قطرات آبی روی کلاهش دیده می شود.

علاوه بر قطرات آب، تمثیل های بصری دیگری نیز برای بیان عواقب آن وجود دارد. یکی ادای احترام آشکار به درخشش کوبریک است، زمانی که رابرت، مانند جک در فیلم The Shining، مدام توپی را به دیوار پرتاب می کند و به خود باز می گردد. مورد دیگر زمانی است که رابرت چند لیوان را به گوشه اتاق می اندازد و ذرات ناشی از شکستن شیشه را که در اطراف پراکنده شده اند مشاهده می کند. همه این تمثیل ها با هم همان وحدت معنایی دیالوگ را دارند که در ابتدای مطلب از فیلم درخش نقل کردم.

اما هیچ یک از این هشدارها و نگرانی ها نمی تواند مانع از تکرار تاریخ شود. اگر هتل اورلوک در درکش بر روی یک گورستان هندی ساخته شده است، لوس آلاموس به عنوان پایگاه اولین بمب اتمی نیز در محل دفن هندی ساخته شده است. بی دلیل نیست که در صحنه ای که اوپنهایمر با سرهنگ گرووز درباره مختصات منطقه لوس آلاموس صحبت می کند، به نمایی از قطاری که در راه آهن در حال حرکت است بریده می شود. اگر نحوه ساخت لوس آلاموس را در کنار این برش قرار دهیم، همه چیز برای اشاره ای تاریخی به کشتار غرب وحشی و ژانر وسترن آماده است. اگر در تاریخ آمریکا برای رسیدن به تمدن باید سرخپوستان را می کشت و از غرب وحشی می گذشت، این بار انگار باید آنها را با بمب اتم می کشت تا از میان فاشیست ها عبور کند.