فشن تک؛ انقلابی نوین در عرصه لباس های هوشمند

دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) امروزه میدون ای میان رشته ای و فرصت ساز هستش و نقش تعیین کننده ای در پیشرفت کار و کاسبیای سنتی داره.
در چند دهه گذشته، انقلاب دات کاما علاوه بر اون که سبک زندگی ساکنان دهکده جهانی رو در برابر تغییرات اساسی کرد، روشای تجارت و تعاملات رو هم به کلی از این رو به اونو کرد و روشای جدیدی واسه سرویس دهی و اجناس امروزه ایجاد گشت.

یکی از جذاب ترین تاثیر گذاریای سرزمین صفر و یه ها رو میشه در میدون مد و لباس دنیا دید. قبل از این، اینترنت اشیا (Internet OF things) انقلابی در میدون هوشمند سازی لوازمی که در خونه و محل کار با اونا سر و کار داریم درست کرد.
تازگیا هم دنیای سنتی مد و لباس، در تیر رس اهداف ماجرا جویانه کار و کاسبیای دیجیتالی (ICT-based) قرار گرفته.

گزارش امروز ما، شما رو با دنیای فشن تِک و لباسای هوشمند آشنا می کنه.

داستان اینترنت اشیا

فشن یدونه (FashionTech)، انگار به بحث اینترنت اشیا رابطه داره؛ مفهومی جدید در دنیای فناوری اطلاعات که از اواخر قرن بیستم میلادی، در کانون توجه رسانه ها و مراکز تولید خدمات و اجناس فناورانه و هوشمندانه قرار گرفت. اینترنت اشیا به هر چیزی که شما فکر کنین رابطه داره.

این فناوری به خیلی از مواردی که در دور و بر خود در خونه یا محل کار میبینیم، رابطه داره.
اینترنت اشیا وقتی که وسایل جور واجور به شبکه و یا شبکه داخلی (اینترانت) وصل باشن، نمونه پیدا می کنه.

اولین بار معماری اینترنت اشیا رو موسسات فناوری آمریکا مانند موسسه فناوری ماساچوست (MIT) در دستور کار قرار دادن. اینترنت اشیا به زبون ساده یعنی این که اگه شما یه شوفاژ در خونه دارین، حسگرای نوری و گرمایی نصب شده در اون به شما امکان بدن که از بیرون منزل، گرما داخل خونه رو اندازه گیری کرده و اونو کم یا زیاد کنین.

یا اون که اگه ۱۰ دقیقه دیگه به خونه می رسید، دستور روشن شدن کولر اتاق نشیمن رو داده و از باز شدن درب اتاق بچه خود واسه اطمینان از برگشت ایشون به خونه، مطمئن شین. این جور موارد، مصادیقی از خونهای هوشمند (SMART HOMES) هستن.

کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ میلادی ، این عبارت رو استفاده کرد و گفت که نمونه اون هر چیزی از جمله اشیای بی جانه. واسه اونا هویت دیجیتالی ایجاد می شه و رایانه ها می تونن وسایل رو سازماندهی و مدیریت کنن. از راه اینترنت اشیا میشه هر چیزی رو به هم در رابطه کرد.
این روند سیستمی کامل واسه مدیریت اشیا، تعامل بهتر با اونا و در آخر زندگی موثر تر رو به ارمغان می آورد.

اینترنت اشیا واسه سازمانا، صرفه جویی انرژی، کار و کاسبی سبز (Green Business)، مدیریت مصرف و کنترل هوشمندانه رو به ارمغان می آورد. این بحث واسه سازمانای یاد گیرنده، موضوعی مهم و موثر و تبلوری در مسئولیت اجتماعی (CSR)  اونا میشه.

بعضی شرکتای فناوری و حتی استارت آپا، از اینترنت اشیا واسه تعریف و راه اندازی ایده های جدید و تجاری سازی ایده های ناب استفاده کردن. شرکت اسمارت تینگز یکی از اونا بود که به وسیله سامسونگ به شکل سیاست کسب و ترکیب (M&A) خریداری شد.

این شرکت، حسگرای مختلفی رو واسه ایجاد خونهای هوشمند در اختیار مشتریانش قرار میده تا اونا بتونن با دنیای سنسورها و فناوری اطلاعات، فهمیده باشن چه کسایی وارد منزل یا اتاق می گردن، لوله های آب نشتی داره یا ماه قبل به نسبت مدت مشابه سال گذشته، چقدر بیشتر آب و برق و گاز مصرف شده.

هوشمند سازی سیستم روشنایی، انرژی در خونه و محل کار و هم اینکه به کار گیری فناوریای هوشمندانه آپ که تعامل با سیستمای دیجیتالی خودرو رو براتون جفت و جور می کنه، فقط بخشی از دنیای جذاب اینترنت اشیا هستش.

فرصت آفرینی با اینترنت اشیا

بحث اینترنت اشیا همونطور که گفته شد، بستری فرصت آفرین واسه علاقه مندان به راه اندازی استارت آپا و کار و کاسبیای دیجیتالی بوده و اونا می تونن از این ظرفیت واسه تجاری سازی ایده های خلاقانه و فناورانه استفاده کنن.

مثلا، طراحان اپلیکیشن می تونن با تعامل با سازندگان لوازمی مثل یخچال، فریزر، کمد، لوستر، ماشین ظرف شویی و ماشین لباس شویی، فرصتی ایجاد کنن که دارندگان لوازم خونگی از راه اون بتونن با برنامه نصب شده روی گوشی هوشمند خود، به مدیریت و تعامل الکترونیکی دست به کار شن.

در دنیای دیجیتالی امروز که حتی رستورانا هم دستور غذا و تحویل غذا رو رباتی کردن، خیلیا حوصله ندارن از محتویات داخل یخچال باخبر شده و میز کار خود رو ترک کنن. به خاطر همین، پیشرفت اینجور فناوریایی می تونه راه گشا باشه.

شاید این جور موارد الان لوکس و تجملاتی به حساب بیاد، اما در ده های آینده، این بحث هم جای خود رو در زندگی مردم باز می کنه.

با این مقدمه، به سراغ فشن یدونه، مصداقی از اینترنت اشیا میریم.

داستان فشن یدونه؛ مُد با طعم فناوری

دنیای رنگارنگ مد و لباس، یکی از جذاب ترین صنایع در چند قرن گذشته بوده و مخاطبان بسیاری در سراسر جهان داره.
طوفان کت واک استیجا و فشن ویکایی که هر هفته برگزار می شه، نشون دهنده اهمیت دنیای فشن در جهان کار و کاسبی امروز هستش.
حالا فناوری اطلاعات هم واسه پیشرفت فعالیت اون به میدون اومده.

فشن تِک به عارت ساده تر، مد و لباس فناورانه یا مد و لباس هوشمنده و انقلاب جدیدی در میدون مد و لباس هستش.
این فناوری تلاش می کنه تا از قدرت اینترنت وسایل و جادوی فناوری اطلاعات، واسه ارائه روشای جدیدی از لباسای هوشمند (smart clothes) استفاده کنه.

فشن یدونه به زبون ساده تر، یعنی اون که افراد دارای مشکلات قلبی که از باطری واسه کنترل ضربان قلب استفاده می کنن، بتونن با به کار گیری بافت لباس خود، در صورت بروز مشکل در سامانه دیجیتالی باطری، مراتب رو به وسیله سیگنالایی به دکتر یا سیستم کنترل مرکزی در خونه یا محل کار اطلاع رسانی کنن.

و یا اون که روی کلاه، کفش یا ساعت بیماران آلزایمری، سنسوری نصب شه که بشه به محل تردد اونا در کوچه و خیابون فهمید.

لوازم پوشیدنی که مصداقی از فشن یدونه هستن، راه خود رو به مزونای مد و لباس امروزی پیدا کردن. به زودی تماشاگر اون هستیم که بهترین برنده های مد و لباس جهان از H&M و Lindex سوئد تا راف رالن آمریکا، از این فناوری واسه ارائه اجناس نوآورانه و فناورانه استفاده می کنن.

ترکیب مد و فناوری یکی از بخش هاییه که در پایتختای مد و لباس قاره سبز مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا، مخاطبان بسیاری داشته و استارت آپای بسیاری در این بخش بوجود اومده ان. به نظر می رسه این الگوی تجاری فناورانه، بتونه در سالای آینده انقلابی در میدون رنگارنگ مد به راه اندازد.

داستان الکترو کوتور

یکی از فعال ترین مراکز اروپا که در مورد فشن یدونه فعالیت داره، استودیویی موسوم به الکترو کوتر در برلین، پایتخت آلمانه که در اون، کارشناسان فناوری و مد و لباس گرد هم اومده و اجناس پوشیدنی خالاقانه براساس فناوری رو ارائه می کنن.

یکی از مسئولان این استودیو قبلاً به یورو نیوز گفته بود که افراد زیادی به این فناوری و زمینه های کاری اون علاقه مند هستن، اما اصول و روشای راهبری این کار و کاسبی و وسیله لازم رو نمی دونن.

در واقع فشن یدونه بحث ای میان رشته ای در میدون مهندسی صنایع بوده و می تونه کار و کاسبیای بسیاری رو شامل شه.
در اکو سیستم شرکتی مانند الکترو کوتور، بستری جفت و جور شده واسه کسایی که علاقمند به کار در فشن یدونه بوده تا ایده های خود رو با وسیله موجود تجاری کنن.

از ماشینای برش دیجیتالی گرفته تا وسایل رایانه ای و فعالان مد و لباس، همه و همه دست به دست هم میدن تا لباسای فناورانه در اختیار علاقمندان این میدون قرار بگیره.
خانوم لینا واسونگ، یکی از طراحان زبردست استودیو الکترو کوتر آلمان، در رشته مهندسی مُد (Fashion Engineering) تحصیل کرده و تا کنون دو کتاب درباره فشن تِک انتشار داده.

اون در پیشرفت فعالیتای این مرکز بسیار موثر بوده و تونسته به عنوان علم آموخته دنیای فشن، با مهندسین جور واجور تعامل کنه و کالاهایی باحال و جذاب رو در اختیار بازار بذاره. در این استودیو، ایشون از شکلای جور واجور فناوریای نوین مانند برش لیزری، اشیای وصل به اینترنت و چاپگرهای سه بعدی استفاده می کنه.

این خانوم جوون، تازگیا پیراهن سفید رنگی تولید کرده که با به کار گیری چاپگر سه بعدی طراحی شده.
این لباس در سالن بزرگ فشن یدونه برلین هم در برابر نمایش عمومی قرار گرفت.

لیزا درباره اهمیت فشن یدونه در دنیای پزشکی و سبک زندگی دیجیتالی امروز ما میگه: “فرض کنین که دچار حمله قلبی شده و لباسی که بر تن دارین،  این موضوع رو فهمیده باشه و خیلی سریع به دکتر شما منتقل کنه.
دنیای مد نیاز به خیال پردازی و منابع الهام بخش داره و فناوری، وسیله بسیار خوبی میشه.”

بررسیا نشون میدن که بیشتر از ۱۲ میلیون نفر در قاره سبز، در صنایع خلاق (creative industry) و صنایع فرهنگی دارن کار می کنن. اونا تا حدودی مصداقای کارآفرینی اجتماعی (social entrepreneurship) هستن. نوآوری در این بخش نقشی حیاتی اجرا می کنه.

کمیسیون اروپا، به شکل طرحی به نام COSME، تلاش کرده که کار و کاسبیای کوچیک و متوسط (SMEs) رو وارد بحث فشن یدونه کنه و واسه تامین استارت آپای این بخش اقدام کنه.

با پشتیبانی این کمیسیون، استودیو الکترو کوتر، تا کنون چندین مجموعه لباس رو روونه بازار کرده که در اونا مد و فناوری با هم ترکیب شدن. بخاطر این، الکتروکوتر می خواد به قطب فشن تِک اروپا تبدیل شه.

در ادامه تصاویری از این موسسه مشاهده می کنین.

ژاکتای الکترونیک

علاوه بر نوآوریای الکتروکوتر در برلین، موسسه دیگری هم هست.
اونا تازگیا ژاکتی طراحی کردن که می تونه انرژی تولید و ذخیره کنه.
از این ژاکت میشه واسه شارژ کردن موبایل و یا رایانه هم استفاده کرد.

شیمیدانا و کارشناسان میکرو الکترونیک در موسسه تحقیقاتی برلین به موسوم به متفلکسند، لباسی رو در دستور طراحی و ساخت دارن که وقتی افراد اونو بر تن کرده و راه می رن، انرژی تولید می کنه.
این لباس در واقع انرژی مکانیکی رو به انرژی الکتریکی تبدیل و ذخیره کرده تا در کاربرده های بعدی ازش استفاده شه.
واسه ساخت اون از نانو موادهای جور واجور استفاده شده که از ترکیب اونا، ژاکت یاد شده تولید می شه.

این لباس از یه منبع خارجی انرژی رو تامین  می کنه.

این انرژی از حرکت پاهای شما موقع راه رفتن تولید می شه.
مسئول هماهنگ کننده این طرح که مهندس برق هست، قبلاً به یورو نیوز گفته بود که در طراحی این ژاکت، ۲ نکته در نظر گرفته شده: نیروهای ضعیف و فرکانس پایین.

انرژی تولید شده باید توانایی ذخیره شدن هم داشته باشه. به خاطر همین محققان اروپایی این طرح، باتریای بسیار کوچیک قابل شارژ و بادوام لیتیوم-یون ساخته ان که خیلی راحت میشه اونا رو درون پارچه جاسازی کرد.

مسئول هماهنگ کننده این طرح اضافه می کنه: “نانو موادها رو باید درون اجزائی قرار می دادیم که واسه الکترود باتری بکار می رن. نانو موادها می تونن انرژی با چگالی بسیار بالا تولید کنن.”

“پردازش نانو موادها باید به صورتی انجام شه که ذرات نانوموادها آگلومره یا کلوخه نگردند. توجه ما در مرحله بعد چاپ نانو ذرات بر پارچه بود.” در ساخت این باتریها و ذخیره کننده های انرژی، ترکیب پیچیده ای از نانو الیاف (الیاف با قطر کمتر از یه میکرومتر) و نانو ذرات سرامیکی هم به کار رفته.

واسه اطمینان از اینکه اجزای خواص لازم واسه ایجاد و ذخیره انرژی به صورتی امن و موثر باهم ترکیب شدن، نیاز به کنترل کیفیت احساس می شد.

فاز پایانی این طرح، جا دادن اجزای میکرو الکترونیک در داخل پارچه س. مالته ون کرشیوبلوسکی، از مهندسان طرح میگه: “رقابت اصلی انعطاف پذیری و تغییر شکله.”

“باید مطمئن شیم که این اجزای الکترونیکی که در پارچه و البسه جا داده می شن، توانایی انعطاف پذیری و تا شوندگی داشته باشن. باتریای لیتیوم یونی هم که داخل بافت لباس قرار میگیره، باید انعطاف پذیر باشه. طوری که تموم سیستم پوشیدنی باشه و توانایی پارچه حفظ شه.” محققان الان به دنبال این هستن که کاربرده هایی واسه کل این سیستم پیدا کنن.

رابرت هاهن در این باره میگه: “به جای اینکه بخوایم چیزای به طور کامل جدید بسازیم، با این باتریا تونستیم از مواد موجود استفاده کنیم.
از همه مهمتر روند کوچیک سازیه. ما با ابزاری سرو کار داریم که در اون از باتریای با ابعاد بسیار کوچیک استفاده شده.
کل این مجموعه می تونه کاربرده های پزشکی یا فناوریای مربوط به پزشکی داشته باشه.» محققان می گن این فناوری نوین تا پنج سال دیگه راهی بازار می شه.